De kunst van ontwerpmethoden: waarom afwijken soms de sleutel is tot resultaat.
- February 11, 2023
The challenge
Binnen een ontwerptraject werk je vanuit projectmethoden, het helpt om problemen op een systematische manier aan te pakken, waarbij het risico’s minimaliseert en helpt om de kwaliteit te maximaliseren. Door de stappen standaardiseren maakt het de manier van werken efficiënter, zolang je de stappen volgt komt er vanzelf wel een goed product… Middels een praktijkvoorbeeld neem ik je mee in dit probleem en geef ik antwoord op de vraag: hoe realistisch is het om precies alle stappen te volgen en waar zit de balans tussen het ontdekken van het proces en het je houden aan de methode?
Context
In september 2022 kreeg ik de opdracht om met een ontwerpteam een verbetering te ontwerpen voor een rondleiding bij koffie- en theeproducent. Het doel is om de beleving in de rondleiding rond de thee te verbeteren door middel van nieuwe technologie en het verhaal van grondstof tot eindproduct te delen met klanten. Hierbij is er gestart vanuit de volgende ontwerpvraag:
Hoe kunnen we zorgen dat bezoekers van de theestraat van De Eenhoorn – met behulp van interactieve technologieën – het verhaal van thee beleven?
💡 Het ophalen van de waarden van de stakeholders wordt gedaan in 5 stappen:
- Het formuleren van een eerste concept;
- Stakeholders en assumpties in kaart brengen
- Morele dilemma’s formuleren
- Provotype ontwikkelen
- Uitvoeren sessie en inzichten verzamelen
- Concept door ontwikkelen
Bij het begin van het project was de Design Thinking-methode een logische keuze. Je hebt de klant die de waarde wil overbrengen, en de doelgroep, die deze waarde moet ontvangen. Om de boodschap duidelijk over te brengen, is het belangrijk om de vorm van de boodschap aan te passen, zodat de doelgroep het begrijpt. De ‘human centred’ design aanpak helpt hierbij. Bovendien biedt Design Thinking ook de mogelijkheid om innovatieve ideeën in te zetten, en dit was een uitdaging die we in dit ontwerptraject hebben opgepakt.
In de eerste iteratie is de rondleiding vanuit het perspectief van de deelnemer in kaart gebracht in combinatie met de visie van de opdrachtgever op de rondleiding. Vanuit deze inzichten was het idee om een concept te verzinnen, prototypen, testen en verder te itereren, iets wat sneller gezegd dan gedaan was…
Learn by doing
Voor het testen bij de doelgroep heb je een prototype nodig die zodanig is uitgewerkt dat de doelgroep in staat is om hem te testen. Als je in een eerdere fase er niet in slaagt om een concreet idee te ontwikkelen met je team kun je dit prototype ook niet maken. Precies dit gebeurde er in het ontwerpproces, we kwamen niet tot een concreet prototype die getest kon worden terwijl de opgestelde planning aangaf dat we dit wel moesten doen. Het testen van een concept die mensen niet begrijpen schiet je niks mee op, dan maar in de ideate fase blijven..? De ‘human centred’ aanpak vanuit design thinking zorgde hier voor wat verwarring doordat het proces niet zo liep als de theorie aangaf.
Tijdens het ontwerpproces werd onbedoeld de iteratieve aanpak van de design thinking methode uit het oog verloren. Naast het betrekken van de eindgebruiker is het ook zinvol om samen te werken met andere betrokkenen. Als facilitator van een ontwerpteam vind ik het van groot belang om een “learn by doing” mentaliteit aan te stimuleren. Juist het maken van fouten en het iteratieve werken zorgt er binnen de gekozen methode voor dat je steeds stappen verder komt. Het niet-concrete idee werd uiteindelijk in context geplaatst door middel van storyboards die aan peers werden voorgelegd. Hierdoor ontvingen we gericht feedback op elementen uit het idee, waaruit we konden iteratief verder kunnen werken in de volgende ideefase.
Methode her-overwegen
De tweede iteratie van het proces werd uiteindelijk pas getest met eindgebruikers, wat achteraf tot de vraag leidde of de gebruikte methode van design thinking wel geschikt was voor dit proces. Design thinking vergt een langere periode van iteraties, met langere iteraties dan bijvoorbeeld de IBM ‘the loop’. Deze laatste methode stimuleert daarentegen het uitvoeren van snelle en korte iteraties, waardoor je in kleine stappen door itereert.
Methoden combineren?
Ik geloof dat methoden flexibel moeten kunnen worden ingezet zodat elementen uit andere methoden gebruikt kunnen worden als blijkt dat een bepaalde methode niet effectief is. Het is belangrijk om de waarde van de methode ten opzichte van het ontwerpproces en het eindresultaat te bekijken. Je kiest vooraf een methode die past bij de doelstelling, maar als je tijdens het proces erachter komt dat die niet werkt moet je het traject bijsturen.
Als elementen uit ‘the loop’ in de ideate fase van het bovenstaande traject meegenomen waren, zou het mogelijk zijn geweest om het idee concreet te maken door middel van snelle en korte iteraties door testen met eindgebruikers. We werkten met het kader dat er interactieve technologieën ingezet moesten worden, je kan niet zomaar naar een gebruiker gaan om te vragen hoe ze dit zouden willen. Een methode als the loop zou hierbij de kans hebben geven om binnen een korte tijd meerdere iteraties te doen waarbij het product zich snel kan ontwikkelen en je steeds meer inzicht krijgt in wat de gebruikers fijn vinden. Een goede ‘definition of done’ (voortkomend uit het agile framework) voor het testen en itereren zorgt ervoor dat je ook weet wanneer je genoeg hebt. Hierna kun je weer door naar een volgende fase in het design thinking waarbij je op basis van je inzichten nieuwe thema’s kunt onderzoeken.
💡 Het ophalen van de waarden van de stakeholders wordt gedaan in 5 stappen:
- Het formuleren van een eerste concept;
- Stakeholders en assumpties in kaart brengen
- Morele dilemma’s formuleren
- Provotype ontwikkelen
- Uitvoeren sessie en inzichten verzamelen
- Concept door ontwikkelen
De sleutel tot resultaat
Binnen het ontwerpproces is er uiteindelijk een goed prototype ontwikkeld waarmee getest kon worden. Het betrekken van ‘peers’ in het ontwerptraject heeft geholpen om gerichte feedback te krijgen. Nu was dit niet het beste proces waar we inzaten, door ons blind te staren op onze interpretatie van een ontwerpmethodiek waren er verwachtingen (dat we een concreet concept en prototype moesten hebben) die voor het proces helemaal niet nodig waren. Door flexibeler om te gaan met een methodiek kun je ook kennis en principes pakken uit andere methodieken die ervoor zorgen dat het proces beter gaat verlopen. Dit vraagt wel een goede ‘helikopterview’ van het proces zodat je duidelijk weet waar je staat en waar je heen wilt, hierna hoef je alleen nog de brug te bouwen tussen de huidige situatie en je stip aan de horizon. Zelf hou ik graag het overzicht hierin en zou ik tijdens processen overzicht en zoom ik in op de plekken waar gaten zijn. Hierbij werk ik nooit alleen maar met een projectteam, we doen dit samen waarbij het belangrijk is dat de ogen de zelfde kant op staan.